“Dezelfde doortastendheid en karakter die me een gouden danstijd hebben bezorgd, heb ik gebruikt om mijn overbelasting op te lossen.”
Dit zegt voormalig professioneel danseres Pauline Luth-Griffioen. Ik interviewde haar, omdat ik veel gelijkenissen zie tussen topsporters zoals zij en mijn klanten.
Want hoe divers mijn klanten ook zijn, ze hebben één gemene deler; ze gaan intensief op in hun passie.
Veelal ligt die passie in hun werk, waarin ze een flow ervaren, uitdaging vinden en waaruit ze veel voldoening halen. Net als topsporters presteren zij optimaal in hun vakgebied. Alles staat in teken van die ambitie en passie.
De afgelopen jaren heb ik veel mogen werken met die harde werkers en topsporters. Zij geven aan dat hard werken voor hun passie, hen energie geeft. Maar, dat is juist de grote valkuil!
Alles wat je doet kost namelijk energie. Ook als je enorme voldoening en zingeving ervaart bij wat je doet. Werken, sporten en zelfs ontspannende activiteiten zoals samenkomen met je vrienden kosten energie.
Natuurlijk zijn er gradatieverschillen in hoeveel energie bepaalde activiteiten kosten en is de ene persoon meer belastbaar dan de ander. Maar het blijft een feit dat werken energie kost en dat je daarvan fysiek en mentaal moet herstellen als je langdurig optimaal wilt kunnen presteren.
Lang heb ik dezelfde gedachtegang gehad. Dat je op basis van passie en mentale wilskracht eindeloos denkt door te kunnen gaan. En ik snap het ook, want heel veel jaren gaat het ‘toch goed’ en word je bevestigd in je gelijk.
De resultaten en “energie die je ervan krijgt” vormen de motor die zorgt dat je lang en hard door kan blijven werken. Totdat het lijf aangeeft dat het niet meer zo kan. Het begint met zachte signalen die stelselmatig worden genegeerd of symptomatisch worden opgelost, en mond uit in grotere fysieke en/of mentale klachten zoals chronische vermoeidheid, hardnekkige blessures en concentratieverlies.
Pauline Luth-Griffioen was zo’n topsporter met de focus om alles te doen wat nodig was voor een optimale prestatie. Na de Nationale Balletacademie heeft zij jarenlang professioneel gedanst bij het Internationaal Danstheater. Wat voor effect had het leven als peak performer op haar balans tussen belasting en belastbaarheid? En hoe ging zij om met de radicale wijziging van levensritme toen zij op een kantelpunt kwam?
Kun je een schets geven van wat dansen voor jou betekent? Hoe heb jij jouw tijd als professioneel danseres beleefd?
“Bewegen was en is voor mij simpelweg een noodzaak. Zodra de muziek aangaat zet ik dat om in beweging. Dansen was vroeger al wat ik het liefste wilde doen en zo belandde ik op mijn 9e op de Nationale Balletacademie.
Ik was nog maar jong, maar school deed ik er voor mijn gevoel gewoon “even naast”. Voor buitenstaanders wordt het vaak ervaren als dat je een hoop moet opofferen. Dat voelde niet zo voor mij. Het neemt niet weg dat het pittige dagen en jaren waren, maar ik heb zoveel mooie dingen meegemaakt! Het mooiste aan die tijd vond ik de hechtheid van de groep, de choreografen waar je mee mocht werken als kind, de voorstelling van de notenkraker in het Nationaal Ballet, de magie dat je iets op toneel kunt brengen dat voor anderen ook bijzonder is om te zien… spelen met stijlen en tot nieuwe uitvindingen komen. Dat gaf mij altijd zoveel energie.”
Je leefde een ander leven dan je klasgenootjes die niet dansten. Waaraan merkte je dat jouw schema pittig was?
“Het waren lange dagen met eerst school en daarna verschillende danslessen. Er was ook altijd een grote focus, want elk jaar moest je examen doen om naar het volgende jaar te gaan. Het feit dat er een kans was dat dit je laatste jaar was ervoer ik toen niet als druk, het was gewoon zo. Toch denk ik achteraf dat dat best heftig is geweest. Het heeft me van jongs af aan gedrild in doorzetten: “Dit is je doel, dus wat heb je nodig om je doel te behalen?” En dat dan gewoon doen.”
Wat was jouw drive om die doelen te behalen?
“Mijn passie is echt om te spelen en te creëren. Dat je samen met je collega’s en regisseurs iets toegankelijks, moois en ontroerends neerzet voor een publiek om naar te kijken. Dat je zelf keihard werkt om een stijl onder de knie te krijgen, en dat op het toneel alles er precies zo uitkomt zoals je had bedoeld. Dat alles in je lijf in flow gaat. Dat je contact hebt met het publiek. En dat je ziet dat het publiek inziet wat jij neerzet. Dat zijn momenten met gouden randjes.
Ik deed het niet primair voor het applaus, denk ik. Het was meer dat uit het niets, iets mag ontstaan. Dat het spelen, creëren en harde werken samen mogen komen op toneel. Daar deed ik het echt voor.”
Had je destijds door dat die drive ook een andere kant had?
“Voor mij was één ding vooral altijd heel helder; het plezier dat dansen me gaf. Dat was mijn kracht tijdens de academie en in mijn danscarrière erna: ik hield mijn motivatie door in elke situatie die zich voordeed mijn plezier in dansen voor ogen te houden en te beschermen.
Dat heeft me echt een doortastende mindset gegeven die veel in mijn voordeel heeft gewerkt. Toentertijd en ook in mijn latere leven. Maar het heeft ook in mijn nadeel gewerkt. Daar was ik me toen niet bewust van. Ik bleef altijd maar blijven doorzetten op karakter, ongeacht of mijn lijf het aankon.”
Kon je luisteren naar de signalen van je lichaam?
“Toen ik begon met dansen was ik 9 jaar en mijn carrière startte toen ik 18 jaar was. Het was toen heel moeilijk om die me-time en reflectie momenten te pakken. Je zit echt in een sneltrein en de overheersende gedachten daarin zijn: het moet beter, meer, mooier…
Dat resulteerde ook in minder fijne gedachten: ben ik goed genoeg? Ben ik gecast? En zelfs gedachten als “ga ik deze blessure melden?” Want dat kon consequenties hebben voor mijn rol in een voorstelling.
Blessures waren dan ook wel een groot topic voor mij. Aan een blessure moest ik geopereerd worden en dat zorgde letterlijk voor 1,5 jaar stilstand. Dat vergt als kind veel van je veerkracht; “Hoe ga ik hiermee om? Wat doet het met je om letterlijk stilgezet te worden? Welk stappenplan volg je om beter te revalideren?”
Herken je jezelf nog steeds in die mindset van vroeger?
“Ik ben bijvoorbeeld na dansen direct fanatiek gaan boksen. Het hoefde niet mooi te zijn zoals in de dans, maar tegelijkertijd waren er ook overeenkomsten. Het onthouden van stootcombinaties, de intensiteit van de training, echt weer helemaal kapot gaan.
Op maximale intensiteit gaan zit er dus nog steeds wel in. Het idee “kan het ook op een wat mindere intensiteit” is nog jong in mijn systeem. Het is echt een proces van loslaten. Het doorbeuken en altijd iets perfect willen doen is simpelweg veel meer levensjaren mijn gewoonte geweest.”
Wanneer kwam er een kantelpunt, dat je dacht: nu moet er iets veranderen?
“Toen ik met jou in gesprek was confronteerde je mij op mijn schema’s. Van werk, mijn gezin, sociale leven, mijn vele sporten… En vooral op de aanhoudende vermoeidheid die je zag. Ik hield maar vast aan mijn volle schema’s, ongeacht hoe mijn lijf voelde.
Dat was immers hoe ik het heb aangeleerd tijdens mijn dansopleiding en carrière. “Dit moet er gebeuren om alles te sjeffen, dus dat doe ik dan ook.” Zonder reflecteren op hoe ik me voel. Dat heb ik heel lang zo volgehouden inclusief twee zwangerschappen, een verbouwing en verhuizing. Ik deed alles op karakter, en het constante doorzetten heeft me veel gebracht.
Maar het heeft me dus ook in de weg gezeten. Toen ik met jou sprak was ik al een beetje over het randje. Ik was oververmoeid en totaal mezelf en het contact met mijn lijf kwijt. In dat gesprek voelde ik meteen duidelijk dat het nu moest stoppen.”
Hoe vertaalde zich dat naar een omschakeling in je leefstijl?
“Ik leid mijn leven niet meer alleen naar wat ik in mijn hoofd had bedacht. Nu richt ik me meer op: maar hoe voelt het om dit te doen? Heb ik hier zin in? Geeft het rust voor mijn gezin? Ik weeg veel meer af, wat ervoor zorgt dat ik een goede flow houd voor mezelf en voor mijn gezin.
Met sport pas ik mijn trainingen per dag aan op hoe ik me voel. Voel ik me moe of levert het stress op? Dan ga ik gewoon niet. Maar ik kan ook wel gaan, en dan even tandje minder en gewoon genieten van het feit dat ik ben gegaan en heb bewogen. Die heftige druk van ook hierin weer maximaliseren is er gelukkig af.”
Hoe herken jij je eigen doorzetters valkuil, en wat doe je als het merkt?
“Wanneer ik uit balans ben, dan is mijn zienswijze: “alles is een probleem en alles is een prioriteit.” Het moet, dus ik ga, en ik doe het. Ongeacht of dat goed voor me is. Ik herken dat nu zelf of word daar liefdevol op aangesproken door mijn man en dierbaren om me heen.
Ik schakel dan terug naar op tijd naar bed gaan. Tijd nemen om boeken te lezen. Liever voor mezelf te zijn, ook in mijn moederschap. Loslaten dat alles op 100% moet. Meer gaten in mijn week inplannen met ‘even niks’ in plaats van volproppen. Wandelen. Muziek luisteren. Reflectiemomenten creëren, en dan ook echt eerlijk naar jezelf durven te kijken.
En dé sleutel voor mij die ik van jou heb geleerd is ‘s ochtends intunen en stilstaan bij één simpele vraag: hoe voel ik me vandaag?
Echt voelen hoe ik erin zit. Stilstaan bij wat ik nodig heb om vandaag een goede dag te maken, zodat ik wat er écht moet gebeuren met plezier kan doen.”
Je bent nu moeder van twee prachtige kinderen, bent cultuurcoach, presentatrice en hebt je eigen webshop plotje-store.nl; hoe combineer je dat allemaal?
“Mijn werkweken wisselen enorm van intensiteit in verband met de verschillende klussen. Dat is vaak puzzelen met de kinderen en de rest van mijn privé leven. In dat opzicht heb ik veel aan mijn beukmentaliteit die ik heb aangeleerd in mijn dansperiode. Ik profiteer nu enorm van de aangeleerde doortastendheid en het doorzettingsvermogen van mijn danstijd.
Ik haal nu op een hele gezonde manier veel voldoening uit mijn werk: dat ik kinderen kan laten bloeien. Waar zij denken: “ik ben niet goed genoeg, ik wil het niet, ik kan het niet” kan ik er via omwegen voor zorgen dat ze in hun kracht komen te staan. Ook in mijn werk als presentatrice vind ik het tof om als team ervoor te zorgen dat iedereen een gave dag heeft.
Het zijn pittige dagen, maar het teamwork, een goede sfeer neerzetten voor die kids, het mooiste item maken… ik ervaar weer die drive en passie van spelen en creëren, maar dan zonder dat het een destructieve kant op gaat.”
Waar ben je trots op?
“Waar ik trots op ben is dat ik met diezelfde doortastendheid en karakter die me oververmoeid hebben gemaakt, mijn probleem heb aangepakt. Mijn doel was meer me-time, rust in mijn lichaam krijgen en weer connectie met mijzelf vinden. Daar heb ik toen mijn schema’s op aangepast en me ook aan gehouden. En ik had een omgeving van dierbaren die me de spiegel voorhielden en steunden.”
Jij en ik delen een belangrijke dagelijkse focus; dankbaarheid. Wat betekent dat voor jou?
“Dagelijks sta ik stil bij waar ik dankbaar voor ben. Dat ik lekker rustig tijd met mijn kids heb, dat ik de buitenlucht inadem, dat ik de slappe lach heb, liggen in mijn tuin, veel groen zien, mijn band met mijn man… Wat heb ik het toch goed.
Het betekent voor mij tevreden te zijn met wat ik heb, in plaats van continu bezig te zijn met het volgende. Als je de hele tijd bezig bent met het volgende, vergeet je en zie je niet meer wat je nu hebt. En wat ik nu heb, daar ben ik zo ontzettend dankbaar voor.”
Aan de slag met een personal coach?
Wil je net als Pauline weer de connectie met jezelf en je lijf voelen? En met concrete acties de juiste balans vinden tussen jouw belasting en belastbaarheid?
Ik help je als personal coach graag grip te krijgen op je leefstijl.
