Waarom werkt je succesvolle strategie nu niet?
Je weet best dat je eigenlijk meer zou moeten bewegen… waarom doe je het dan niet?
Dingen ‘moeten’ kan heel goed zijn. Wilskracht is een goede brandstof om de motor te starten. En door de zure appel kunnen bijten, helpt je om je doelen te bereiken. Maar niet altijd.
Sterker nog… als je nieuw gedrag wilt aanleren wat echt onderdeel wordt van je lifestyle kan deze strategie je zelfs tegenwerken. Maar wat werkt dan wel?
‘Gewoon even doorzetten’ werkt niet altijd
Vaak werkt discipline hartstikke goed. Met gas erop en een flinke dosis wilskracht wordt de klus geklaard en kom je tot resultaat. Je concludeert dat gedisciplineerd werken een goede strategie is. Dat klopt. In deze situatie. Maar als je denkt dat je dit in elke situatie zo is, dan maak je een denkfout.
Wanneer werk het wél?
Bij taken die al redelijk goed in je systeem zitten is moeten prima. En ook in situaties waarbij je veranderingsbereidheid al hoog is, kan het een goede strategie zijn om op puur doorzettingsvermogen de klus te klaren. Dit merk je waarschijnlijk in sommige aspecten van je werk of bij saaie huishoudelijke taken. Het zijn geen taken die je grote voldoening geven, maar het hoort er nu eenmaal bij.
Uiteindelijk zijn het taken die al redelijk geautomatiseerd zijn. En belangrijker nog: het zijn taken die een groter doel dienen dat je wel echt wilt bereiken; bijvoorbeeld je werk goed doen en leven in een schoon huis. Maar er zijn ook momenten waarop moeten averechts werkt.
Wanneer werkt moeten je tegen?
Stel je voor: met je volle agenda vind je het lastig om genoeg te bewegen. Je weet echter dat beweging zorgt voor meer energie en goed is voor je gezondheid. Daarom stel je jezelf als doel om dagelijks 10K stappen te zetten en twee keer per week te sporten. Je bent van plan om je nieuwe doel efficiënt aan te vliegen.
Een mooi doel. Maar als je dit nieuwe gedrag probeert aan te leren met de moet-strategie, dan begint je reptielenbrein te piepen…
De remmer in verandering: ons reptielenbrein
Het oudste deel van onze hersenen noemen we het reptielenbrein. Hier zit ons instinct. Hoe gemotiveerd je ook bent, dit stukje van je brein vindt verandering eng. Wanneer je uit oude patronen wilt stappen en bijvoorbeeld meer wilt bewegen, dan trapt je reptielenbrein op de rem.
Wat doen we wanneer ons reptielenbrein op de rem trapt?
Wanneer ons reptielenbrein in de weerstand gaat is onze strategie vaak om nóg meer discipline en nóg meer wilskracht toe te voegen. “Als we gewoon even doorzetten, dan komen we er wel”, denken we.
Maar zo werkt het niet.
Want hoe harder je doorduwt, hoe harder jouw reptielenbrein je zal tegenwerken. Je instinct gaat in gevecht met je verstand. En je weet al wie er gaat winnen… je instinct.
Het kan heel lang ‘goed’ gaan. Tot het alsnog fout gaat.
Hoe lang het duurt voordat je instinct wint varieert van persoon tot persoon en per onderwerp. Soms houd je het maar een dag uit op wilskracht en zit je ‘s avonds alweer aan de chocolade of alcoholische versnapering die je ‘niet mocht’. Maar het kan ook langer duren.
Als de repressie van je ratio erg sterk is, kun je je instinct zelfs jaren onderdrukken. Je houdt je voornemens dan een lange tijd goed vol, maar als jouw instinct niet overtuigd is geraakt van je dieperliggende motivatie, gaat het alsnog mis. Na bijvoorbeeld een jaar intensief diëten, kom je toch weer veel aan of het fanatieke sporten slaat om in een totale stop.
Als doorduwen niet werkt, wat dan wel?
Stap één van blijvende leefstijlverandering is accepteren dat ons instinct altijd zal winnen van de ratio als het niet overtuigd is van de urgentie om te veranderen. Pas wanneer we dat aanvaarden, kunnen we effectief gaan samenwerken met onze natuur en nieuwe patronen blijvend inslijten.
Stap twee is om eens kritisch te kijken naar onze ‘self-talk’ en daar de nodige veranderingen in aan te brengen. De woorden ‘moeten’ en ‘niet mogen’ vindt ons reptielenbrein bijzonder vervelend. Dat is waarom nog meer moeten zo slecht werkt. Elimineer in deze fase deze woorden dan ook uit je vocabulaire.
Stap drie is om je nieuwe voornemens te formuleren in gedrag dat je wilt en gaat doen. Toevoegen van de woorden ‘ik ga’ en ‘ik wil’ is essentieel. Hierdoor neem je je reptielenbrein mee aan de hand en laat zien dat verandering oké is. Je veranderingsbereidheid neemt toe en de weerstand wordt minder. Maar er is – naast woordkeuze – meer voor nodig om je leefstijl te veranderen.
Je interne drijfveren blootleggen en gebruiken
Om moeten te vervangen door willen, is het nodig om voorbij externe motivatie te kijken en te onderzoeken wat jou nu écht motiveert. Wat is jouw interne kompas? Iemands dieperliggende drijfveren naar boven halen is een belangrijk uitgangspunt van mijn coaching. Hierbij is beweging is een gevolg, maar ook zeker een middel.
Bewegen als middel voor intrinsieke motivatie
Als je niet gewend bent om te sporten heb je er waarschijnlijk geen zin in. Het voelt meer als moeten dan als willen. Daarom help ik je in het begin een stuk op weg. Je hoeft het nog niet allemaal alleen te doen en we starten samen. Het mooie van beweging is dat je op een gegeven moment duidelijk resultaat voelt.
Door de training begin je je beter te voelen. Je voelt je energieker. Fitter. Strakker. Je voelt je tevreden en trots dat je een drempel over bent en dat je letterlijk sterker wordt. Dit heeft zijn weerslag op jouw motivatie.
Een nieuwe strategie om wél je 10K stappen te halen
Waar eerst moeten en negatieve emoties geassocieerd werden met beweging, wordt nu een hersenpad uitgesleten met positieve emoties en succesbelevingen. Je reptielenbrein kalmeert en bewegen wordt steeds fijner. Fysieke training wordt onderdeel van wie je wilt zijn. En dus ook van wat je doet en je vaste routines.
Op dit punt heb je een nieuwe strategie gevonden om wél die 10K stappen te halen. Deze keer is het geen kwestie van moeten. Het is een kwestie van willen.
Aan de slag met een personal coach?
Beweging en je strategie in verandering zijn cruciale pijlers in een blijvende fitte lifestyle. Maar om energiek en voluit te leven zijn de andere vijf pijlers even zo belangrijk.
Hoe zit het met jouw hoeveelheid dagelijkse voeding, training, slaap, ontspanning en de kwaliteit van je gedachtes? Je leert het in een lifestyle analyse van een personal coach.
